Er is veel misgegaan binnen de rechtspleging, dat is niet te ontkennen. Belangrijker is de vraag: hoe nu verder? Een oplossing zou een gezamenlijke innovatieagenda zijn, zodat op die manier de waarde van het recht voor de burger kan worden vergroot. Deze agenda is gemaakt op basis van uitkomsten van bijeenkomsten bij HiiL en aan de hand van gesprekken met de verantwoordelijken voor vernieuwing bij belangrijke ketenpartners.
Negatief in het nieuws
Ook dit jaar is er veel commentaar op de rechtspleging, meer dan voorheen werd beweerd. Volgens Nieuwsuur dreigt de gehele keten zelfs vast te lopen. Daar komt bij dat de Raad voor de Rechtspraak al eerder tot mislukt is verklaard en dat advocaten, rechters en officieren zijn overwerkt. De oorzaak kan elke keer gevonden worden in geld- en capaciteit tekort.
Drukte en verwarring
De HiiL heeft samen met de NVvR de afgelopen jaren maandelijks bijeenkomsten georganiseerd over de rechtspleging. Uit deze gesprekken was een ding duidelijk: de behoefte aan het goede gesprek over de rechtspleging op middellange termijn is groot. Het probleem wat ook hier om de hoek komt kijken, is dat er weinig tijd is om deze gesprekken te voeren. Zowel juristen als bestuurders hebben drukke agenda’s. Een ander probleem waarom dit niet lukt is dat zo’n gesprek erg verwarrend kan zijn. Alle deelnemers hebben andere gedachten over welk onderwerp eerst aandacht verdiend.
Op zoek naar goede manieren van vernieuwing
De belangrijkste uitkomst van alle gesprekken is dat de juridische sector geen goede vernieuwingsprocessen heeft. De huidige innovatieroutes voor juristen lopen via wetgeving, de hoogste rechters of in een lokaal vernieuwingsproject. En geen van deze routes is geheel effectief.
Innovatieprojecten zijn voornamelijk gericht op het wegnemen van knelpunten in plaats van dat er wordt gekeken wat er mogelijk is met de huidige kennis en technieken. Daar komt bij dat er weinig wordt geïnvesteerd door de Raad voor de Rechtspraak door hun kleine R&D afdeling. Ook KEI valt onder zo’n innovatieproject. Het is geen vernieuwingsproject, maar het faciliteert de huidige behandeling van rechtsproblemen.
Niet zelf het wiel … benut private en internationale innovatie
Tot nu toe probeert de rechtspleging zo veel mogelijk zelf te regelen. Er wordt nog veel te weinig gebruik gemaakt van innovatie in de private sector en internationaal. Rechters, advocaten, officieren van justitie en andere professionals ervaren overbelasting in hun werk. Ze creëren momenteel vooral meer werk voor elkaar en zorgen voor een fellere competitie om het budget.
Doel: innovatieve oplossingen voor de problemen van burgers
Door innovatie wordt het recht meer waardevol voor de burger. Op deze manier zal de vraag naar juridische diensten vanzelf groeien en dit zal uitmonden tot een betere beloning voor degenen die zich daarvoor inzetten.
Er is een nieuwe waarde-propositie van de juridische sector aan burgers nodig. Het enige waar burgers waarde aan hechten is oplossingsgerichtheid, veiligheid, maatschappelijk effectief, duidelijkheid en hanteerbaarheid. Deze kansen zijn er, door nieuwe samenwerkingsvormen en nieuwe vormen van financiering.
Deze bijdrage is een samenvatting geschreven door Femke van Amelsvoort van het artikel: Justitiebegroting 4: een agenda voor gezamenlijke innovatie. De originele bijdrage is geschreven door Maurits Barendrecht, Research director HiiL innovating Justice en professor privaatrecht aan de Universiteit Tilburg. Lees de gehele bijdrage hier: https://www.linkedin.com/pulse/justitiebegroting-4-een-agenda-voor-gezamenlijke-maurits-barendrecht/
